Het CBR boekte het afgelopen jaar 2,8 miljoen euro winst. Hierdoor is het eigen vermogen van het CBR gestegen van 4,6 miljoen eind 2011 naar 7,4 miljoen euro eind 2012. Daarmee is de organisatie onder leiding van directeur Susi Zijderveld goed op weg; in 2010 werd nog 4 miljoen euro verlies geleden. Om over een gezonde buffer te beschikken, zou het eigen vermogen 8,5 miljoen euro moeten bedragen. Het komende jaar verwacht de CBR-directie echter quitte te draaien.

De omzet van het CBR steeg van 108,8 miljoen euro in 2011 naar 115,1 miljoen euro in 2012. Dat meldt het jaarverslag 2012 van het CBR.

Moeilijk jaar

“Financieel gezien wordt 2013 een moeilijk jaar’, verwacht het CBR. Dat komt onder meer omdat het aantal examens zal afnemen en er geïnvesteerd wordt in een nieuwe procesinrichting en nieuwe systemen.

Als gevolg van demografische factoren, het wegvallen van het eenmalig naar voren halen van examenkandidaten door de proef 2toDrive en de invoering van de derde Europese rijbewijsrichtlijn, zal in 2013 het aantal af te nemen praktijk- en theorie-examens naar verwachting substantieel lager zijn dan in 2012.

Ecnomische situatie

Ook is er nog geen zicht op het herstel van de economische situatie, waardoor de vraag naar examens vanuit de beroepssector naar verwachting (nog) niet zal aantrekken. Op basis van bovenstaande factoren wordt door de directie voor 2013 een resultaat verwacht van nihil.

De tarieven van het CBR worden in de toekomst gebaseerd op de kosten die aan een product verbonden zijn. Nu worden niet alle producten kostendekkend aan de klant geleverd. De ‘kruissubsidieëring’ die hierdoor nu nog plaatsvindt tussen producten wordt in vier jaar afgebouwd. Dan moeten de tarieven de kosten dekken.

Klanttarief

Het gemiddelde klanttarief gaat in 2013 met ongeveer 7 procent omlaag. Dit is een gevolg van de nieuwe zbo-status van het CBR, waardoor de btw-plicht vervalt. De minister heeft de tarieven voor 2013 goedgekeurd.

Het aantal theorie- en praktijkexamens voor particuliere bestuurders was in 2012 hoger dan verwacht. Vergeleken met 2011 steeg het aantal theorie-examens met ruim 50.000 tot bijna 654.000.

Praktijkexamens

Het aantal praktijkexamens nam met ruim 17.000 toe tot meer dan 538.000. Zowel bij de theorie- als praktijkexamens was er een piek in het aantal motorexamens door de aankondiging van nieuwe wetgeving met ingang van 2013. Die houdt voor motorrijders onder de 24 jaar in dat zij meer examens moeten afleggen om met een zware motor te mogen rijden.

Verder was er veel belangstelling voor de proef met begeleid autorijden voor jongeren. Ruim 30.000 17-jarigen deden het nieuwe 2toDrive-examen, veel meer dan de verwachte 17.000.

Vakbekwaamheid

Als gevolg van de economische situatie daalde het aantal vakbekwaamheidsexamens met ruim 12.000 tot ongeveer 104.000. De daling deed zich bij bijna alle vakbekwaamheidsexamens voor. Het aantal examens voor vrachtauto’s en de binnenvaartexamens daalden niet.

De reserveringstermijnen voor de theorie-examens bleven in 2012 ondanks de stijging met een gemiddelde van twee tot drie weken ruim binnen de gestelde norm. Alleen in het tweede kwartaal stonden de termijnen tijdelijk onder druk. Over het gehele jaar voldeed de divisie Theorie voor 99 procent aan de normen.

Reserveringstermijn praktijkexamen

De praktijkexamendivisies voldeden de eerste drie kwartalen van 2012 voor honderd procent aan de normen. Door de onverwacht hogere piek in het aantal motorexamens en examens voor jonge bestuurders aan het eind van het jaar, was het percentage bij de divisie Rijvaardigheid in het laatste kwartaal tijdelijk lager (95 procent).

In 2012 nam de divisie Rijvaardigheid van het CBR in totaal meer dan 538.000 praktijkexamens af, ruim 17.000 meer dan in 2011. De procentueel sterkste groei deed zich voor bij de motorexamens. Ook het aantal examens voor personenauto’s nam toe, onder andere door 2toDrive, de proef met begeleid autorijden voor jongeren.

Motorexamens

Het totaal aantal motorexamens (verkeersdeelneming en voertuigbeheersing) kwam in 2012 uit op bijna 84.000, een stijging met ruim 20 procent. Evenals bij de theorie-examens was deze sterke groei het gevolg van de invoering in januari 2013 van de derde Europese rijbewijsrichtlijn.

Vooral in de tweede helft van 2012 was er een stevige toename van het aantal motorexamens; in drie maanden realiseerde het CBR de omzet van een half jaar. Het winterweer in december was een spelbreker. Daardoor konden examens door gladheid niet verantwoord doorgaan. De gemiddelde slagingspercentages bij de motorexamens lieten voor het vierde opeenvolgende jaar een lichte stijging zien.

Praktijkexamens personenauto

In 2012 nam het CBR bijna 398.000 praktijkexamens personenauto af, 4,5 procent meer dan in 2011. Het aantal examens voor personenauto met aanhangwagen daalde van bijna 31.000 in 2011 naar ongeveer 28.000 in 2012. Het slagingspercentage voor personenauto-examens steeg in 2012 opnieuw, van 48,7 procent in 2011 naar 50,1 in 2012. De rijopleiders behaalden daarmee opnieuw betere resultaten.

De beste score behaalden kandidaten die zich via de methodiek ‘Rijopleiding in Stappen’ voorbereidden op het examen. Hun slagingspercentage was 60,3. Deze vorm van opleiden wordt geeëvalueerd; de resultaten worden verwacht in de loop van 2013.

Bromfietsexamens

Het aantal bromfietsexamens daalde in 2012 fors, van bijna 40.000 in 2011 naar ruim 28.000 in 2012. De bromfietskandidaten bleven met een slagingspercentage van 81 goed presteren. Dat gold ook voor de (168) brommobielkandidaten met een slagingspercentage van 72,6.

In 2012 werden rond de 8.300 examens uitgesteld vanwege het slechte weer. Het grootste deel kon in 2012 door overwerk alsnog worden afgenomen. Een landelijke proef met examineren op winterbanden had een positieve invloed op het aantal uitgestelde examens. Daardoor konden ook tijdens de koudegolven veel examens gewoon doorgaan. De personenautoexaminatoren zijn in 2012 getraind in het examineren op winterbanden.

Begeleiding examinatoren

In de loop van 2012 zijn ook de voorbereidingen getroffen voor een nieuwe manier van begeleiden van examinatoren. Vanaf april 2013 wordt iedere examinator begeleid door een eigen coach. De coach valt hieërarchisch niet onder de leidinggevende van de examinator. Doel is een langdurige vertrouwensrelatie tussen coach en examinator op te bouwen. De coaching vervangt het oude systeem van praktijkbegeleiding

Als gevolg van economische ontwikkelingen daalde het totaal aantal vakbekwaamheidsexamens van de divisie CCV met zo’n tien procent. In 2012 nam CCV ruim 104.000 examens af tegenover ongeveer 116.000 in 2011. De daling deed zich bij bijna alle examens voor. Het aantal vrachtauto- en binnenvaartexamens daalde niet. Bij de cursussen in het kader van de verplichte nascholing voor beroepschauffeurs was sprake van een substantiële stijging.

Vrachtauto

Het aantal praktijkexamens voor de vrachtauto steeg licht van ruim 9.800 examens in 2011 naar ruim 9.900 examens in 2012. Het aantal praktijkexamens voor bus daalde daarentegen van 1.425 in 2011 naar 1.050 in 2012. De praktijkexamens voor vrachtauto of bus met aanhanger bleven met 7.575 examens in 2012 nagenoeg gelijk. De theorie-examens die nodig zijn voor het halen van het rijbewijs of de vakbekwaamheid voor beroepschauffeurs (‘code 95’) zijn in 2012 met 25 procent gedaald ten opzichte van 2011.

In januari 2013 start CCV met de ontwikkeling van een nieuw theorie- en praktijkexamen voor het trekker-rijbewijs (T-rijbewijs). Het CBR heeft hiervoor in 2012 opdracht gekregen van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Het nieuwe T-rijbewijs richt zich op rijden op de openbare weg en moet een positieve bijdrage leveren aan de verkeersveiligheid.

LZV

In het verslagjaar nam CCV 597 examens af voor lange zware voertuigen (LZV). In 2011 waren dat er 650, een daling van acht procent. Deze daling is toe te schrijven aan een afwachtende houding van de markt. Pas vanaf 1 januari 2013 is er definitieve regelgeving voor het rijden met lange zware voertuigen en voor het verplichte LZV-certificaat. De crisis speelt overigens ook een rol. De aanschaf van lange zware voertuigen, ook wel ecocombi’s genoemd, vraagt een behoorlijke investering van transportbedrijven.

Het CBR werkt hard aan de vervanging van het theorie-examensysteem. Het bestaande systeem is technologisch sterk verouderd. Het moet met het oog op de continuïteit en nieuwe wensen worden vervangen. Het nieuwe systeem moet het mogelijk maken de examens individueel en op de computer af te nemen in plaats van klassikaal en audiovisueel. Dit speelt beter in op de wens van de klant om binnen grenzen het eigen tempo te kunnen bepalen tijdens het examen. Met het nieuwe systeem zullen ook de nu nog schriftelijke examens voor beroepschauffeurs worden afgenomen.

Theorie-examen nieuwe stijl

In juni 2012 hebben ruim tachtig kandidaten een theorie-examen ‘nieuwe stijl’ gedaan in een proeftuin van het systeem. Uit de proef bleek onder andere dat kandidaten het examen veel sneller afrondden dan bij het huidige klassikale systeem. Het aanbestedingstraject voor het nieuwe systeem is in 2012 gestart; naar verwachting zal het in 2014 operationeel zijn.

Bart Pals