Het worden magere jaren voor zowel het CBR als de rijschoolbranche. Volgend jaar verwacht CBR maar liefst 8% minder praktijkexamens in de categorie B. Dat komt vooral doordat er minder 17-jarigen zijn en de recessie nog niet over is. „We verwachten twee jaar teruggang. Daarna zal het iets beter gaan”, vertelt CBR-directeur Susi Zijderveld. Drie jaar na haar aantreden is het CBR financieel gezond. En de komende jaren wordt er flink geïnvesteerd in de tientallen CBR-examencentra in Nederland.

Het CBR maakte onlangs bekend de examentarieven te verhogen met gemiddeld 3,3% vanwege de lagere vraag. Zijderveld: „We hebben als organisatie veel met vaste kosten te maken. De afgelopen twee jaar is tijdelijk het volume verhoogd door de invoering van 2toDrive. Maar die piek is nu voorbij.”

CBR

Mochten over een paar jaar de volumes weer toenemen, dan is dat echter geen reden voor het CBR om de prijzen te verlagen. „Daar kan ik geen uitspraak over doen”, zegt financieel directeur René Verstraeten.

„Al onze producten moeten kostendekkend zijn. Nu is het nog zo dat bepaalde divisies geld opleveren en we op bepaalde divisies geld moeten toeleggen. Op termijn moet die kruissubsidie eruit. Maar we kunnen niet zomaar de tarieven fors veranderen. Daar is tijd voor nodig.”

Technisch failliet

De directie van het CBR, Zijderveld als algemeen directeur en Verstraeten als financieel directeur, is nu drie jaar bezig. „Toen we aantraden stond het CBR er zeer slecht voor. We waren technisch failliet”, zegt Zijderveld. „Nu hebben we 7 miljoen euro eigen vermogen.”

Financieel directeur Verstraeten verwacht zowel dit jaar als de komende jaren quitte te draaien. Een organisatie als het CBR zou volgens hem over een eigen vermogen van 8,5 miljoen euro moeten beschikken, om tegenvallers op te vangen.

„Zo heeft de sneeuw van afgelopen winter ons 1 miljoen euro gekost”, vertelt hij. „Want niet alleen lopen onze kosten gewoon door zonder dat er examens worden afgenomen, het kost ook nog een hoop extra geld om daarna de achterstand weer in te halen.”

Locatiebeleid

Het locatiebeleid van het CBR is volgend jaar een zeer belangrijke kwestie. Er wordt 7 miljoen euro geïnvesteerd in nieuwe lokalen en systemen voor het theorie-examen. Hierbij worden diverse locaties afgestoten.

„Als we op alle locaties zouden blijven, dan betekent dat een te hoge investering”, vertelt Zijderveld. „Daarom gaan we terug van 30 naar 20 locaties in Nederland. Daarbij hebben we nog altijd een uitstekende dekking voor iedereen.”

Individueel theorie-examen

De kandidaten leggen straks individuele theorie-examens af. Dat betekent dat iedere kandidaat een eigen scherm heeft, waarop de vragen van zijn specifieke examen getoond worden. Daardoor is de planning veel efficiënter. Er kan immers altijd wel een zaal gevuld worden met kandidaten van diverse categorieën.

Maar ook de kandidaten zelf merken de voordelen, zo is uit de proeftuin in Haarlem gebleken. Zijderveld: „Kandidaten kunnen in hun eigen tempo het examen afleggen. Dat betekent als ze meteen het antwoord weten, ze gelijk verder kunnen. En de uitslag wordt meteen na afleggen van het examen getoond. Daarbij krijgen de kandidaten kort te zien welke vragen ze fout hebben beantwoord, zonder daarbij de goede antwoorden te tonen.”

Tijdslimiet

En als ze achteraf nogmaals een vraag opnieuw willen bekijken of willen herstellen, is dat mogelijk. „We voeren nu nog een discussie hoe we om moeten gaan met de tijdslimiet per vraag”, aldus de CBR-directeur.

„Bovendien gaat het systeem met individuele theorie-examens fraude tegen”, weet Zijderveld. „De vragen worden straks meer random gesteld. Dat betekent dat kandidaten die naast elkaar zitten andere vragen krijgen. We gaan ook de antwoorden door elkaar husselen. Verder is het moeilijker om fraude te plegen met geluidsapparatuur. De kandidaten werken alleen optioneel met een koptelefoon.”

Theoriezalen

De eerste vier theoriezalen worden in de zomer van 2014 opnieuw ingericht. Het is de bedoeling dat de overige 16 eind 2014 klaar zijn. Het is nog niet definitief bekend waar de centra komen. Maar het is waarschijnlijk dat het CBR in ieder geval vasthoudt aan de plekken waar het eigen panden bezit.

Het aantal praktijklocaties blijft ongeveer gelijk. Dat zijn er nu nog 55, het CBR houdt er 53 over. Twee worden gebundeld, in de regio Zutphen en Lichtenvoorde. Wel worden de locaties zelf onder de loep genomen. “We bekijken of we nog wel op de juiste plek zitten. Daarbij houden we rekening met de uitstraling van de locatie, aanrijroutes en het valide kunnen examineren in de omgeving”, legt Zijderveld uit.

Rijscholen

Een andere ontwikkeling binnen het CBR is dat het bureau steeds meer de communicatie naar de leerling in eigen hand wil houden. „Rijscholen zijn een belangrijke ketenpartner, maar uiteindelijk is de consument onze klant”, vindt Zijderveld. „Daarom gaan we onze informatievoorziening naar hen verbeteren, bijvoorbeeld door het inzetten van filmpjes, website en social media.”

Na het afleggen van een praktijkexamen, is er nog wel eens onduidelijkheid bij de kandidaat over de reden van het zakken. Dat wordt vaak mondeling toegelicht en komt niet altijd binnen. Examinatoren worden straks uitgerust met een tablet-PC voor de uitslagverwerking van examens.

„De uitslag wordt daarnaast meestal toegelicht aan de hand van het zelfreflectieformulier. Zo sluiten we goed aan bij de belevingswereld van de kandidaat. Hierdoor wordt het duidelijker voor de kandidaat wat er wel en wat er niet goed ging”, verwacht Zijderveld. “Ook krijgen de examinatoren extra training in het geven van feedback.”

Rijopleiding

Het CBR ziet voor zichzelf een ondersteunende rol weggelegd als het gaat om professionalisering van de rijopleiding. Daarom kijkt het CBR op welke manier het praktijkexamen nog meer kan aansluiten bij een modulaire opleiding. .„We zien dat zowel Tussentijdse als de RIS-toetsen een belangrijke verbetering brengen in het slagingspercentage”, zegt Zijderveld.

„Daarbij trekken we samen op met de rijschoolbranche. Ieder vanuit zijn eigen rol. De branche is uiteraard verantwoordelijk voor de opleiding. Maar we hebben natuurlijk zelf veel expertise in huis en kunnen daarbij ondersteunen.”

Brancheorganisaties

Dit soort zaken bespreekt het CBR met de brancheorganisaties Bovag, FAM en VRB tijdens het zogenaamde BVO (Branche Voorzitters Overleg). Zijderveld: „Dat overleg met de rijschoolbranche gaat nu goed. Het is ook nodig om iets voor elkaar te krijgen.”

Bart Pals