Minister Schultz van Haegen heeft het ontwerpbesluit voor het T-rijbewijs aan de Tweede Kamer voorgelegd. Het voorstel bevat onder meer eisen waar toekomstige instructeurs voor het trekker-rijbewijs aan moeten voldoen. Zo vindt de minister dat ze niet in het bezit van het WRM-certificaat voor de B-categorie hoeven te zijn. Wel zullen delen van de WRM-B in de T-opleiding terugkomen. Met het ontwerpbesluit wordt nu langzaam invulling gegeven aan het rijbewijs voor land- en bosbouwtrekkers. Dat het T-rijbewijs er per 2015 komt, daarover bereikte de Tweede Kamer in april al een unaniem akkoord.

Voor het geven van rijles in de rijbewijscategorie T hoeft een instructeur niet eerst in het bezit te zijn van een WRM-certificaat voor de categorie B. Dat is een van de voorstellen die in het ontwerp is opgenomen. Toekomstige instructeurs kunnen dus in één keer het WRM T-certificaat halen. De reden daarvoor is dat het T-rijbewijs een speciale doelgroep is met speciale eisen, zo wordt gesteld. De minister verwacht dat personen die nu, maar ook in de toekomst rijinstructie op de trekker geven, niet geïnteresseerd zijn om ook in andere rijbewijscategorieën les te geven, zo schrijft ze in haar toelichting.

Rijinstructeur

Diegenen die rijinstructie in de categorie T willen geven, maar niet over een WRM-B beschikken, kunnen dus toch meteen aan de slag met hun opleiding tot trekkerinstructeur. Maar dat er geen WRM-certificaat B nodig is als basis voor het T-instructiecertificaat, dat wil niet zeggen dat er overlap gaat bestaan, aldus de minister. Bij de vorming van de eisen voor het WRM-certificaat T zal wel worden gekeken naar de leerdoelen die voor de andere instructiecertificaten gelden, zo laat ze weten. En met name voor het WRM-certificaat B.

Zo zullen ook voor het WRM-certificaat T didactische eisen aan de instructeur worden gesteld, moeten instructeurs in wording hun bekwaamheid aantonen in verkeersdeelname en zullen ze een stage moeten volgen. Willen T-instructeurs toch ook rijles gaan geven aan kandidaten van andere rijbewijscategorieën, zijn zullen ze alsnog hun B-certificaat moeten halen.

Theorie-examen

Kandidaten voor het T-rijbewijs kunnen vanaf de leeftijd van 15 jaar en 6 maanden een theorie-examen afleggen. Het examen toetst onder meer het inzicht in verkeersrisico’s en factoren die de rijvaardigheid kunnen beïnvloeden, inzicht in de werking en het onderhoud van voertuigonderdelen en kennis en inzicht in het veilig vervoeren van lading. Ook de werking en de defecten van de belangrijkste voertuigonderdelen en vloeistoffen zullen getoetst worden.

Daarnaast moet er kennis zijn van de hoofdbeginselen van eerste hulp bij ongelukken en de belangrijkste maatregelen bij verkeersongevallen. En om te kunnen slagen heeft de kandidaat voldoende inzicht nodig in de invloed van het eigen rijgedrag op de mobiliteits- en milieuproblematiek, zo wordt gesteld. Het theorie-examen voor het T-rijbewijs wordt waarschijnlijk een jaar en zes maanden geldig.

Voertuigeisen

In het ontwerpbesluit worden ook de voertuigeisen besproken. Praktijkexamens worden enkel afgenomen met een trekker-aanhangcombinatie. De lestractor moet op zo’n manier zijn ingericht dat de instructeur de bedrijfsrem vanaf zijn zitplaats kan bedienen. Als de trekker over handschakeling beschikt, moet dit met de koppeling ook mogelijk zijn, zo staat in het ontwerp.

Er moet daarnaast sprake zijn van een verstelbaar stuur. En een eis is dat de snelheidsmeter en toerenteller ook vanaf de zitplaats van de instructeur of examinator goed zichtbaar zijn. Door twee of meer buitenspiegels kan de instructeur de weggedeelten rechts, links en achter hem overzien. De spiegels moeten tijdens het afslaan voldoende zicht op de wielen van de aanhanger en de weg naast de aanhangwagen geven.

Tractor

De tractor wordt pas geschikt bevonden als lestractor en examenvoertuig als het een maximumsnelheid van 40 km/u of meer heeft en voorzien is van een gesloten, hydraulische of luchtgeveerde cabine. Een gesloten cabine met spiraalvering is in sommige gevallen ook toegestaan. Er volgt nog een regeling over de aanduiding voor het lesvoertuig.

De aanhangwagenkoppeling van de trekker moet de goedkeuring van het CBR hebben. De aanhangwagens zelf hebben een lengte van minimaal 6 meter en een breedte van 2,4 en ten hoogste 2,6 meter. De wielbasis is ten minste 4,5 meter. Er mag geen sprake zijn van een oplegger en er moeten minimaal twee assen zijn, waarvan ten minste één starre variant.

Aanhangwagen

Ook de aanhangwagen moet een maximumsnelheid van minimaal 40 km/u halen. De ledige massa plus de lading is vastgesteld op een minimum van 11.000 kg. De aanhanger moet voorzien zijn van een opbouw of huif met nagenoeg de lengte en breedte van de aanhangwagen. En het is de bedoeling dat de bestuurder daar onmogelijk overheen kan kijken.

De aanhanger moet daarbij met ten minste 6.000 kg geladen zijn en een bedrijfsrem die op alle wielen werkt is verplicht. Het CBR bepaalt of het systeem geschikt is, zo luidt het voorstel.

Praktijkexamen

De praktijkexamens voor het T-rijbewijs worden standaard met aanhangwagen afgenomen. Reden dat is afgezien van een aparte categorie E bij T is dat het bij de trekkers die onder de rijbewijsplicht komen te vallen bijna altijd gaat om voertuigen die zijn ontworpen om iets te trekken. “Op deze wijze worden ook extra administratieve lasten voorkomen doordat de betrokken bestuurder niet apart E bij T hoeft te halen”, aldus Schultz van Haegen.

Voor het afnemen van het praktijkexamen voor het T-rijbewijs wordt evenveel tijd uitgetrokken als voor de C en D-examens. De reden hiervoor is dat het om een langzaam rijdend motorrijtuig gaat en er voldoende tijd moet zijn om alle onderdelen van het praktijkexamen uit te voeren, aldus de minister.

Rijproef

Het praktijkexamen gaat bestaan uit het afleggen van een rijproef met de trekker-aanhangercombinatie, waarvan de lengte ten minste 11 meter is. De landbouw- of bosbouwtrekker an sich moet qua breedte ten minste 2,4 meter en ten hoogste 2,6 meter zijn. De massa van het trekkende motorrijtuig in rijklare toestand moet minimaal 5.500 kg bedragen en mag de technisch toegestane maximummassa op de koppeling en de assen niet overschrijden.

Mocht er behoefte blijken aan een Tussentijdse Toets, dan moet dat volgens de minister ook mogelijk worden, zo heeft ze in haar ontwerp opgenomen.

Certificaat

Voorafgaand aan een praktijkexamen moet een certificaat van overeenstemming ter inzage aan de examinator worden gegeven. In dat document zijn technische gegevens opgenomen waaraan het motorrijtuig ten tijde van de productie voldeed. Op die manier kan gecontroleerd worden of het examenvoertuig nog aan de gestelde eisen voldoet.

In de T-categorie is overigens geen sprake van een automaatcode, zo laat de minister van Infrastructuur en Milieu daarnaast weten. Dus een geslaagde kandidaat van het T-rijbewijs ontvangt een rijbewijs zonder beperking, ook als het praktijkexamen met een trekker met automatische schakeling is afgenomen. Bij afgifte van een rijbewijs voor de categorie C wordt automatisch het T-rijbewijs bijgeschreven.

Geldigheidsduur

Het behalen van het rijbewijs T geeft niet automatisch het recht op het besturen van motorrijtuigen van de categorie AM, zo blijkt uit het concept. En omdat voor de categorie T dezelfde geschiktheidseisen zullen gelden als voor de rijbewijzen AM, A1, A2, A, B en E bij B, wordt dezelfde geldigheidsduur aangehouden: 10 jaar.

De minister heeft aan dat het CBR op verschillende punten aanvullende eisen kan stellen. Het gaat dan om veiligheidseisen voor de kandidaat of examinator of de veiligheid op de weg. Te denken valt aan de aanwezigheid van veiligheidsgordels voor de inzittenden van de trekker.

Roosmarijn Dierick