Maar liefst 84 procent van de rijscholen is niet aangesloten bij een branchevereniging. Het overgrote deel van de rijschoolbranche is daarmee ongeorganiseerd. En dat deel lijkt zelfs steeds verder toe te nemen. Want het aantal lidmaatschappen bij Bovag, FAM en VRB is in de afgelopen jaren per saldo dan redelijk stabiel gebleven. Door het groeiend aantal rijscholen wordt het deel van de branche dat bij een van de drie partijen is aangesloten langzaam kleiner. Dat blijkt uit cijfers van de brancheverenigingen en het CBR.

Begin dit jaar werden in totaal ruim 1.300 lidmaatschappen geregistreerd op een aantal van 8.177 bij het CBR ingeschreven rijscholen. Een aandeel van iets meer dan 16 procent. Toch zal dat percentage in werkelijkheid lager liggen, aangezien verschillende rijscholen lidmaatschappen bij twee of meer verenigingen hebben afgesloten. “Dus zelfs die 16 procent is schijn”, aldus VRB-voorzitter Peter van Neck. “We willen als brancheverenigingen in Den Haag overwicht hebben en opkomen voor de noodlijdende branche. Maar dat we met zijn allen bij elkaar slechts 16 procent van de branche vertegenwoordigen, dat is veel te weinig”, zo laat hij weten.

Branchevereniging

De drie brancheverenigingen Bovag, FAM en VRB geven al langer openbaar te kennen grotere ledenaantallen te willen realiseren om een volwaardiger gesprekspartner voor onder andere het ministerie van Infrastructuur en Milieu te zijn. “Minister Schultz heeft zich wel eens laten ontvallen dat ze vindt dat we samen eigenlijk een te klein deel van de branche vertegenwoordigen”, zo stelt Van Neck. Hij laat daarbij weten binnen zijn eigen ledenbestand al zo’n 50 leden te hebben die naast VRB-lid ook bij Bovag aangesloten zijn. Dat betekent dat het percentage nog lager dan die 16 procent zal liggen.

Het aantal rijscholen dat bij het CBR staat ingeschreven, werd eind 2013 vastgesteld op 8.177. Dat waren er ruim 300 meer dan eind 2012 het geval was. Hoewel het totale aantal ingeschreven rijscholen jaarlijks nog steeds toeneemt, vlakte de stijging in 2013 af tot 3,9 procent. In de jaren ervoor was de groei respectievelijk 10,1 en 5,8 procent. Al blijft het totale aantal lidmaatschappen al jaren redelijk stabiel, het lijkt niet tegen de groei in het aantal rijscholen op te kunnen.

Percentage

Gekeken naar de afgelopen jaren, is het percentage georganiseerden in de branche zelfs geleidelijk aan steeds iets verder aan het teruglopen. In 2012 werd het jaar nog afgetrapt met een aandeel van bijna 18 procent, begin 2014 was het nog iets meer dan 16 procent. Wat de eindstand van 2014 wordt is overigens nog onbekend. De VRB is sinds juni van dit jaar van 381 naar 443 leden vandaag de dag gestegen door een actie waarbij rijscholen bij aanmelding tot het eind van het jaar kosteloos een lidmaatschap kunnen uitproberen. Een ledenontwikkeling die de branchevereniging naar eigen zeggen positief stemt.

Maar het is voorlopig onder andere nog onduidelijk in hoeverre het aantal Bovag-rijscholen vanaf 1 januari 2015 gaat afnemen als gevolg van de aanscherping van de lidmaatschapseisen voor de bestaande leden. Ook is niet te zeggen of die rijscholen die niet meer aan de Bovag-eisen voldoen, zich bij een van de andere brancheverenigingen zullen aanmelden en dus wel georganiseerd blijven of in het geheel zullen stoppen als lid van een branchevereniging. In dat geval zou de 16 procent van begin dit jaar volgend jaar wellicht niet meer gehaald worden.

Rijschool

Bij Bovag Rijscholen zijn de ledenaantallen in de afgelopen jaren redelijk stabiel gebleven. Op 1 januari 2004 stond de teller nog op 654 rijscholen, sinds 2009 liggen de aantallen structureel tussen de 924 (2009) en 993 (2012), zo blijkt uit een overzicht van ledenaantallen dat ze desgevraagd openbaar maakte. “In januari duiken de aantallen overigens altijd even naar beneden, omdat dat de opzegdatum is. Gedurende het jaar gaan de aantallen weer naar boven”, zo meldt Bovag-woordvoerder Tom Huyskens. “De Bovag-rijscholen zijn echter wel verantwoordelijk voor meer dan de helft van de CBR-examens”, zo voegt hij toe.

Bij FAM Verkeersscholen schommelt het aantal leden al jaren tussen de 22 en 24, zo meldt secretaris Petra Knol. Dit jaar staan er 28 rijscholen op de website vermeld. “We krijgen meer aanmeldingen dan we leden hebben, maar we hebben toelatingseisen waar we streng aan vasthouden. Zo moeten de afstanden tussen de verschillende leden groot genoeg zijn in verband met mogelijke concurrentie. We willen dat aansluiting bij de FAM praktische voordelen heeft: we kunnen, juist omdat we niet in elkaars vijvers vissen, bij elkaar in de keuken kijken en elkaar helpen.”

Branche

Daarnaast maken alleen de rijscholen met bijvoorbeeld eigen faciliteiten aanspraak op een lidmaatschap van de FAM. “Het is overigens niet zo dat de eenpitters daardoor ongeorganiseerd moeten blijven. Wij adviseren ze vaak om zich bij bijvoorbeeld de VRB als lid aan te melden. Dan hebben ze toch aansluiting bij een branchevereniging”, aldus Knol. “Want breed draagvlak om in bijvoorbeeld Den Haag een stem te hebben, vinden we van belang.”

Volgens de brancheverenigingen heeft aansluiting zeker toegevoegde waarde voor een rijschool. Het georganiseerde deel van de branche kan door middel van onder andere aanwezigheid bij gesprekken en vergaderingen haar stem laten horen in Den Haag en de rijscholen op die manier vertegenwoordigen. “Je moet als instructeur niet alleen zeuren, niet alleen roepen en niet alleen klagen over de problemen binnen de branche”, zo betoogde Peter van Neck toen al namens de VRB. “Op die manier kunnen we ook echt iets met die problemen doen.” De verenigingen zijn daarnaast bij overleggen met bijvoorbeeld het CBR aanwezig. Van Neck: “We worden steeds zichtbaarder. En hoe groter het deel van de branche is dat we vertegenwoordigen, hoe meer we bereiken kunnen.”

Roosmarijn Dierick