CBR-cijfers 2014: 1,5 miljoen euro verlies, faalangstexamen populair

Het CBR heeft na drie achtereenvolgende jaren van winst, anderhalf miljoen euro verlies geleden in 2014. Daarnaast groeide het aantal theorie-examens en daalde het aantal praktijkexamens ten opzichte van 2013, maar blijft het faalangstexamen onverminderd aan populariteit winnen. Dat zijn de belangrijkste zaken die het CBR in haar jaarverslag deze week presenteerde.

Het totaal aantal afgenomen examens bleef met iets meer dan 1,3 miljoen zo goed als gelijk aan 2013, toen het om ongeveer 20.000 examens minder ging. De lichte stijging komt tot stand door het hogere aantal afgenomen theorie-examens voor alle voertuigen, dat met bijna 695.000 ongeveer 50.000 examens hoger lag dan een jaar eerder. Het bureau schrijft deze stijging toe aan de grotere groep herkansers die is ontstaan als gevolg van het lagere slagingspercentage (41,9%). Het aantal praktijkexamens nam juist met 30.000 af naar een totaal van 620.000. Deze daling wijt het CBR aan de afname van 18-jarigen in Nederland.

Verlies

Voor het eerst sinds 2010, toen de organisatie bijna vier miljoen verlies leed, schreef het CBR weer rode cijfers in 2014. Na drie jaar van winst lagen de kosten 1,5 miljoen hoger dan de opbrengsten. De omzet van het CBR steeg in 2014 wel verder door naar 118 miljoen euro ten opzichte van 116,5 miljoen in 2013. Vooral de theorie-opbrengsten lagen aanmerkelijk hoger dan verwacht (totaal 22 miljoen), grotendeels dankzij de grotere groep herkansers. De opbrengsten uit de praktijkexamens (totaal 63,4 miljoen) daalden ten opzichte van 2013 als gevolg van het lagere aantal afgenomen examens, maar die daling bleef beperkt door de tarievenstijging van ruim drie procent.

De totale kosten lagen in 2014 met 119,5 miljoen ruim 3 miljoen hoger dan een jaar eerder. Ruim twee derde van deze stijging werd veroorzaakt door de benodigde extra inhuur van extern personeel, terwijl de rest kon worden toegeschreven aan hogere ‘overige bedrijfskosten’, zoals huisvesting van de examenlocaties en advieskosten van derden. Het totale tekort van 1,5 miljoen werd afgeschreven van het eigen vermogen, dat daardoor daalt naar ongeveer 6 miljoen euro.

Slechte prognose

Het CBR ziet het eigen vermogen door de slechte cijfers dalen tot ver onder het gewenste bedrag van 7,5 miljoen, dat de organisatie noodzakelijk acht als buffer voor bedrijfsrisico’s. Dat er in 2015 weer gewerkt gaat worden richting betere cijfers lijkt echter onwaarschijnlijk, want het CBR schrijft een ‘financieel gezien moeilijk jaar’ te verwachten. “Substantiële investeringen in procesinrichting, locaties en verouderde ICT-systemen blijven nodig om efficiëntere bedrijfshuishouding en een betere bediening van onze klanten te realiseren.” Daarnaast verwacht het bureau een daling van het aantal praktijkexamens door een kleiner aantal 17- en 18-jarigen, al hoopt het meer motorexamens en de per 1 juli ingaande examens voor het trekkerrijbewijs af te nemen.

Ondanks de slechte financiële resultaten en vooruitzichten blijft het CBR ook op de korte termijn investeren. Voor dit jaar staan vooral de verdere doorvoering van de nieuwe theorie-examensystemen op de lijst, als ook enkele andere systeemveranderingen en ICT-optimalisaties. Om deze extra kosten te dekken, zijn de tarieven dit jaar bijna vier procent gestegen.

Nieuw theorie-examen succesvol

Van de bijna 520.000 deelnemers aan het vernieuwde theorie-examen voor personenauto’s lag het slagingspercentage met 41,9 procent precies drie procent lager dan in 2013. Het CBR ziet dit als een indicatie dat de fraudebestrijdende middelen zijn vruchten afwerpen. “Niet alleen daalt de voorzegfraude, maar ook valt er een toenemend aantal look-a-likes door de mand”, zo wordt gesteld in het verslag. “Daarnaast worden er dagelijks nieuwe vragen gemaakt en worden deze frequenter verwisseld, waardoor het examen minder voorspelbaar is.”

Het CBR theorie-examen nieuwe stijl voor personenauto’s werd vorig jaar ingevoerd. Hierbij maken examinanten individueel aan een computer een gevarieerder examen, terwijl de deelnemers door middel van een spiegel en een camera worden geobserveerd. Spullen moeten tegenwoordig worden opgeborgen in een kluisje om het meenemen van opname- en communicatieapparatuur te verhinderen, terwijl extra apparatuur en detectiepoortjes worden ingezet om openstaande gsm- en wifiverbindingen op te sporen.

Het aantal afgenomen theorie-examens voor brom- en motorfietsen lag beide hoger dan in 2013, en dan vooral in de laatste categorie. Er werden bijna 40.000 motorexamens afgenomen, ten opzichte van ruim 28.000 vorig jaar. Toen was dat aantal nog fors gedaald door de invoering van nieuwe examenregels, terwijl de recente stijging nu vooral samenhangt met nieuwe regelgeving waarbij het voor jongeren tussen 20 en 24 jaar mogelijk is om direct toegang te krijgen tot het A2-rijbewijs voor middelzware motoren.

Veel faalangstexamens

De daling van het totaal aantal praktijkexamens wordt compleet toegeschreven aan de examens voor personenauto’s als gevolg van de daling van het aantal 18-jarigen. Het totale aantal van 378.000 praktijkexamens voor het rijbewijs B lag ruim acht procent lager dan een jaar eerder. Het slagingspercentage steeg wel licht (1,3%), waardoor nu net iets meer dan de helft van de examinanten een rijbewijs ontving. Van de leerlingen die eerst een tussentijdse toets voltooiden, slaagde zelfs 59 procent.

Een opvallende stijging bij de praktijkexamens voor personenauto’s ligt bij het aantal deelnemers aan het faalangstexamen. In 2014 nam het CBR ruim 21.000 van deze bijzondere soort examens af, een stijging van ruim 25 procent ten opzichte van een jaar eerder. Het slagingspercentage daalde anderhalf procent, waardoor zes op de tien faalangst-examinanten slaagt.

Het aantal praktijkexamens voor motorfietsen steeg om dezelfde reden als bij de theorie-examens, nu tot een totaal van 51.700. Zowel bij het examen verkeersdeelneming als bij voertuigbeheersing stegen de slagingspercentages licht, tot respectievelijk 74,5 en 87,5 procent. Het aantal bromfiets- en brommobielkandidaten steeg licht tot in totaal 29.000, terwijl ook hier minimaal driekwart slaagde.

Blijvend succes 2todrive

Het in november 2011 ingevoerde 2todrive-examen blijft onverminderd populair. Afgelopen jaar werden gemiddeld zesduizend van dit type examens per maand afgelegd door 17-jarigen. Dat is duizend meer per maand dan in 2013. Daarmee zijn in deze leeftijdscategorie sinds de invoering van 2todrive nu ruim 160.000 examens afgelegd.

Dat resulteerde in totaal in ongeveer 90.000 rijbewijzen, wat een gemiddeld slagingspercentage van 55,7 procent betekent. Dit percentage ligt ruim zeven procent hoger dan bij de overige kandidaten voor het autorijexamen. Geslaagde 2todrive-deelnemers krijgen een gewoon rijbewijs, maar moeten tot hun 18e rijden onder begeleiding van iemand op hun begeleiderspas.

Minder rijscholen

Het totale aantal bij het CBR ingeschreven rijscholen daalde in 2014 licht. Dit waren er afgelopen jaar precies 8.144, wat er 33 minder zijn dan een jaar eerder. Uit de cijfers blijkt dat 771 rijscholen zich bij de organisatie uitschreven, terwijl er 738 nieuwe werden aangemeld. Dat zijn ruim honderd nieuwe rijscholen minder dan in 2013, toen er ook ruim tweehonderd minder rijscholen werden uitgeschreven bij het CBR.

Lars Verpalen