De Utrechtse rijschoolhouder Ernest Alvares kreeg onlangs de Paul Nouwen aanmoedigingsprijs uitgereikt voor zijn inzet op het gebied van innovatie. Met zijn rijschool Veronica Verkeersschool heeft Alvares de afgelopen jaren heel wat ludieke en vernieuwende ideeën uitgevoerd. VerkeersPro vroeg hem naar zijn visie op innovatie binnen de rijschoolbranche. “Als een opleider zich alleen maar richt op het CBR, loopt hij altijd achter als het gaat om vernieuwing.”

Alvares ging met zijn leerlingen naar Roemenië voor het volgen van rijlessen, hij bedacht de Rijbewijsbox die te koop was bij de MediaMarkt en ontving een delegatie Japanse rijschoolhouders. Hij heeft 2.500 scooter-postbezorgers opgeleid van PostNL, net als 18.000 brommobielers en meer dan 10.000 militairen. Ook verzorgde hij de VIVA Motordagen met ruim 2.500 dames op een motor. Zomaar een paar voorbeelden van Alvares’ initatieven uit de afgelopen jaren. In 2016 introduceerde hij een compleet elektrische rijopleiding, die de aanleiding was voor de Paul Nouwen aanmoedigingsprijs: een award die wordt toegekend aan iemand die uitblinkt op het gebied van innovatie en mobiliteit.

Wat betekent deze prijs voor jou?

“Ik vond het natuurlijk erg gaaf om de award in ontvangst te nemen. Eigenlijk zouden we veel vaker zo’n prijs moeten uitreiken binnen onze branche. Maar als we om ons heen kijken, hoeveel innovatieve plannen komen we dan tegen? De meeste rijschoolhouders zijn niet bezig met vernieuwing, zij zijn vooral bezig het opleiden van hun cursisten voor het rijbewijs A, B, C, D of E en kijken niet verder dan die categorieën. Daarbij stellen zij zich te afhankelijk op van het CBR. Het CBR is conventioneel en loopt achter de feiten aan. Kijk naar navigatiesystemen: die waren al lange tijd gemeengoed, voordat het CBR deze ging gebruiken. Iets moet eerst een massaproduct worden, voordat het CBR in actie komt. Dat kan overigens ook niet anders, want het CBR kan alleen maar wet- en regelgeving uitvoeren. Wanneer je je als opleider alleen maar richt op het CBR, loop je dus ook altijd achter als het gaat om vernieuwing.”

Kun je een voorbeeld geven?

“Kijk naar het elektrisch rijden: we breiden binnenkort uit naar vier elektrische lesauto’s, maar het CBR is nog lang niet ingespeeld op het elektrisch rijden. Ik durf te beweren dat mijn cursisten meer over elektrische auto’s weten dan de examinatoren. Bij de voorafbevraging zou de examinator bijvoorbeeld vragen moeten stellen over het opladen: aan welke paal moet ik mijn auto opladen, hoe snel kan de auto laden en gaat het om gelijkstroom of wisselstroom? De examinator heeft echter nog niet de know how om de juiste vragen te stellen. Hij kan natuurlijk nooit helemaal op de hoogte zijn, maar moet wel beter worden bijgeschoold. Zo voorkom je in ieder geval uitglijders, bijvoorbeeld wanneer een examinator vraagt het oliepeil van een elektrische auto te checken.

Concurrentie komt altijd van buiten de branche. Als we als branche in beweging blijven, kan de concurrentie ons niet goed volgen. Als we stil blijven zitten, komt de aanval van buiten. In de taxibranche gebeurde dat bijvoorbeeld met Uber, bij hotels is dat Trivago en bij de autodealers kwam Gaspedaal om de hoek kijken. De rijschoolbranche lijkt nu nog niet interessant genoeg, maar het is een kwestie van tijd.”

Hoe moeten rijschoolhouders hier dan mee omgaan?

“We moeten verder kijken dan het rijexamen. Neem zelf het initiatief en vergroot je kennis. Als wij als branche onze kennis kunnen vergroten, kunnen we ook bij het CBR de druk verhogen om te innoveren. We moeten meer zelf nadenken. Ik ben bijvoorbeeld altijd verbaasd dat het zelfreflectieformulier voor leerlingen door sommige instructeurs als wc-papier wordt gebruikt. Ze laten de leerling het formulier vijf minuten voor aanvang van het examen invullen, omdat het formulier nu eenmaal een protocol is van het CBR. Rijscholen met kwaliteit gebruiken dat formulier daarentegen daadwerkelijk tijdens de les.

Het wordt tijd dat de ogen open gaan. Ga in een helikopter zitten en stijg op. Je ziet dan van bovenaf een soort paddentrek: de trek van lesauto’s naar het CBR en weer terug. Soms heeft de instructeur tijdens de les net wat tijd te kort en haalt hij het CBR nét niet. Het wordt tijd dat we zelf actief op zoek gaan naar kennis. Die kennis haal je niet binnen onze branche.”

Waar haal jij die kennis dan vandaan?

“Van buitenaf. Ga bijvoorbeeld met andere onderwijsinstellingen in gesprek. Van het middelbaar onderwijs kun je verschrikkelijk veel leren. Er is een school die leerlingen twee jaar havo en twee jaar vwo in een jaar kan laat doen, en dat zelfs bij scholieren die bij andere scholen de stempel ‘probleemkind’ hebben gekregen: bij dat soort instanties zit de know-how.

Steek je neus uit, neem initiatief. Laatst meldde de politie op zoek te zijn naar extra rijinstructeurs. Daarbij werd gezegd dat die onder de bestaande medewerkers gaan zoeken. Ik durf te stellen dat ik de politie een waanzinnige rijopleiding kan geven, ook al ben ik geen agent. Die uitdaging ga ik graag aan. Ik kan hen ervan overtuigen dat er veel meer expertise zit in de rijschoolbranche dan zij denken.

Zo vind ik dat we als instructeurs veel meer moeten leren over de werking van het oog. Hoe het oog werkt en hoe de relatie is met de hersenen. Waarom gaat het bij leerlingen zo vaak mis op de kijktechniek? We moeten als instructeurs snappen hoe je ogen en hersenen werken. Dit zou heel goed een nieuwe bijscholing van IBKI kunnen worden. En als we het over kijktechniek hebben: er gaat nu een video rond van een Tesla die ingrijpt bij een ongeval op de A2. Iedereen vindt de techniek van Tesla geweldig. Blijkbaar lukt het bijna niemand meer om drie of vier auto’s vooruit te kijken. Wij moeten als rijschoolhouders juist uitleggen dat je geen dure Tesla hoeft te kopen om dit soort ongevallen te voorkomen. Wij kunnen mensen leren verder te kijken dan de remlichten van de auto voor hen. Je kunt zo’n filmpje aangrijpen om jouw rijopleiding te promoten. Dat vind ik innovatief denken.”

Je kunt nog zo innoverend bezig zijn, maar gaat een leerling niet uiteindelijk af op de lesprijs en het slagingspercentage?

“We moeten die twee factoren loslaten. Het is heel ongezond om rijscholen te vergelijken op enkel het slagingspercentage en de lesprijs. Dat patroon moeten we doorbreken. Er is meer marketing dan alleen deze twee factoren. Wil je als rijschoolhouder je geld verdienen met veel productie of wil je je onderscheiden in een kleinere doelgroep, waar je meer marge kunt vragen? Wanneer je je prijs loslaat, kun je je gaan richten op wat voor product je wilt leveren.  Bij het elektrisch rijden leg ik de nadruk op milieu in plaats van prijs. Er is een groep die graag kiest voor het elektrisch rijden en die bereid is daarvoor te betalen.”

Er wordt momenteel veel gediscussieerd over hoe de rijschoolbranche weer wat gezonder gemaakt kan worden. Wat is volgens jou de beste aanpak?

“Door te eisen dat toekomstige rijinstructeurs minimaal de MBO 4-opleiding Onderwijsassistent hebben afgerond, of een havo-diploma hebben. Een havist heeft misschien niet vanzelf al didactische vaardigheden, maar wel het benodigde werk- en denkniveau. We hebben zelf twee LTS’ers in dienst, de middenmoot heeft mbo-niveau. We hebben ook nog drie hbo’ers en drie medewerkers die een universitaire studie hebben afgerond. Ik heb niet bewust op het niveau geselecteerd, ik denk dat ik daar ongemerkt op aan heb gestuurd.”

“In het verleden waren er veel rijschoolhouders die als kind geen kans hadden gekregen een opleiding te volgen, maar ze hadden wel de brains. Deze groep is grotendeels met pensioen. Wat we nu zien terugkomen zijn rijschoolhouders met een veel te laag opleidingsniveau. We moeten zo snel mogelijk iets doen aan die instroom, die moet je aanpakken. Als dat is gelukt, dan pas kun je zeggen: we zijn er.”