SWOV positief over voorgestelde maatregelen rijschoolbranche

De maatregelen die de brancheverenigingen hebben geopperd ter verbetering van de rijschoolbranche, worden ook door SWOV toegejuicht. Peter van der Knaap, directeur van Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV), is met name te spreken over de aandacht voor overdrachtsvaardigheden van een rijinstructeur, waaronder de Nederlandse taal. Wel zou er volgens Van der Knaap nog meer aandacht mogen komen voor het inschatten van risico’s in het verkeer.

Brancheverenigingen Bovag, FAM en VRB hebben onlangs een gezamenlijk document gepresenteerd waarin ze maatregelen voorstellen die de rijschoolbranche moeten verbeteren. De organisaties pleiten al jaren voor een professionalisering van de branche.

SWOV-directeur Peter van der Knaap noemt het ‘sterk’ dat de branche zelf de eerste stappen heeft gezet om de kwaliteit van de rijopleiding te verbeteren. “Eerst kijken de initiatiefnemers naar wat zij zelf kunnen veranderen. Ze gaan dus niet meteen met de pet rond in Den Haag. Dit maakt de kans groot dat je serieus wordt genomen door de politiek. Het is bovendien mooi om hun betrokkenheid te zien. Natuurlijk, het zijn rijschoolhouders die ook hun belangen hebben, maar ze staan voor wat ze doen en willen oprecht de branche verbeteren.”

Ervaring van belang

SWOV is niet direct betrokken geweest bij het opstellen van het aanbevelingsdocument. “Onze missie is met kennis uit onderzoek een bijdrage leveren aan de veiligheid in het verkeer. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om weginrichting en voertuigtechniek, maar ook om gedrag en educatie. Hoewel ervaring sterk bepalend is voor een ongeval, is ook een goede opleiding van belang.”

Van der Knaap vindt het een goede zaak dat die ervaring ook in de opleiding voor instructeurs terugkomt. Bijvoorbeeld door het aantal stage-uren uit te breiden, maar ook door tijdens de studie meer focus op de praktijk te leggen. Verder is hij positief over de maatregelen die fraude en misbruik in de branche tegen moeten gaan, zoals het invoeren van een VOG en het toevoegen van een foto op de WRM-pas. “Er zijn ongewenste situaties, die naar mijn mening het gevolg zijn van een marktwerkingsprobleem.”

Overdrachtsvaardigheden

De SWOV-directeur onderstreept ook het belang van overdrachtsvaardigheden van rijinstructeurs. “Het is goed dat hier meer aandacht voor komt, inclusief de nadruk op het spreken van de Nederlandse taal.” In het aanbevelingsdocument wordt namelijk een 0-fase voorgesteld in de opleiding, waarbij getoetst wordt of de kandidaat-rijinstructeur beschikt over het algemeen kennisniveau NLQF4, taalvaardigheid niveau B1/2F, de basisvaardigheden didactiek en onderwijskunde. Ook moet het geven van theorieles weer een verplicht onderdeel worden van de opleiding.

In het document pleiten de brancheverenigingen ook voor een module ‘mobiliteit en gedrag’. De instructeur moet zich bewust zijn van de normen en waarden in het verkeer om daarmee de leerling te laten inzien dat gedrag bepalend is voor verkeersveiligheid: hoe hoor je je in het verkeer te gedragen en hoe breng je dit gewenste gedrag over op een rijbewijsleerling?

Verder onderzoek

Op dit punt ziet Van der Knaap nog wel kansen voor de branche. Volgens hem zou er nog meer aandacht moeten komen voor risico’s in het verkeer. “Hierbij gaat het om de hogere ordevaardigheden. Dan heb je het niet zozeer over het leren van het bedienen van een auto, maar over een meer coachende manier van lesgeven waarbij de leerling centraal staat, bijvoorbeeld door de leerling zelf na te laten denken over situaties die niet helemaal goed gingen.”

Of de voorgestelde maatregelen daadwerkelijk gaan leiden tot een hogere verkeersveiligheid, is volgens Van der Knaap lastig te zeggen. “Het is niet eenvoudig om het directe effect vast te stellen van gedragsmaatregelen, verkeerseducatie, of rijlessen. Zo zijn er landen waar ouders hun kinderen rijles mogen geven en daarvan is niet aangetoond dat dit tot onveiliger automobilisten of meer ongevallen leidt. Tegelijkertijd zijn er indicaties dat als in de rijopleiding aandacht wordt besteed aan gevaarherkenning en dit onderdeel ook goed getoetst wordt op het rijexamen, het ongevalsrisico van beginners afneemt. Duidelijk is dat ervaring en oefening heel bepalend zijn.”

De SWOV-directeur adviseert daarom het effect van de maatregelen te meten, bijvoorbeeld in samenwerking met verzekeraars. “Zijn de leerlingen van kwaliteitsrijscholen ook daadwerkelijk minder betrokken bij ongevallen? Een onderzoek zorgt ervoor dat je niet alleen aanvoelt dat het effect heeft, maar het ook echt kunt bewijzen.”

Lees ook: Dynamische lesonderdelen bij praktijkbegeleiding moeten toneelstuk voorkomen