Kandidaten zijn bereid honderden euro’s extra te betalen voor hun rijexamen om te voorkomen dat ze maanden moeten wachten. Wanneer de wachttijd bij het CBR in hun eigen regio te lang is, rijden ze samen met hun rijschool naar een CBR-centrum waar zij eerder terecht kunnen. Ook als dit aan de andere kant van Nederland ligt. En dat kost de cursist veel geld. ‘Toch heb ik geen andere keuze’, vertelt een van de betrokkenen.

Dat de reserveringstermijnen bij het CBR lang zijn, is geen nieuws meer voor de rijschoolbranche. Ondanks aangekondigde maatregelen vanuit het CBR, zoals het aannemen van extra examinatoren, blijft het resultaat uit. De lange wachttijden spelen niet alleen bij het auto-examen; ook bij de beroepsexamens doet dit probleem zich nu voor. Vakblad RijschoolPro deed een rondgang langs verschillende rijschoolhouders met de vraag wat zij hiervan merken.

400 kilometer rijden

“Ik heb twaalf rijscholen gebeld, allemaal hadden ze tot juli geen plaats”, vertelt een eigenaar van een bedrijf*. De man wil volledig anoniem blijven. “Ik ben bang dat als mijn naam bekend wordt, dit gevolgen gaat hebben voor de afspraak die ik nu met het CBR heb staan en dat ze me alsnog achteraan in de rij plaatsen.”

Hij wil een van zijn medewerkers zo snel mogelijk op laten gaan voor het CE-rijbewijs. De dertiende rijschool die hij belde, kwam met de optie om naar een examencentrum zo’n 200 kilometer verderop te gaan. Deze rit kost hem 550 euro extra. “Het is veel geld, maar eigenlijk heb ik geen keuze. Het is heel lastig om aan chauffeurs te komen. Dit is voor mij de enige manier om op korte termijn een extra wagen te laten rijden.”

“Ik heb er moeite mee om dit tarief door te berekenen”, zegt de betreffende rijschoolhouder. “Toch kan ik niet anders. Om de pijn te verzachten werk ik maar met een kostendekkend tarief. Ik moet uiteindelijk ook personeel en een voertuig inzetten.”

‘Vrachtauto staat stil’

Een rijschoolhouder uit Brabant, die eveneens anoniem wil blijven, heeft ook al overwogen om naar een examencentrum aan de andere kant van Nederland te rijden waar het rustiger is. “Als je dan gaat bedenken wat je aan tijd en geld kwijt bent, dan vind ik dat toch ook geen optie. Toch zie ik regelmatig kandidaten uit Utrecht bij ons in het examencentrum zitten. Dat zegt genoeg.”

“Sinds november is het al een drama bij de vrachtauto”, vervolgt hij. “Ik ben afhankelijk van het feit of een examinator wil overwerken of niet.  De examinatoren proberen op alle fronten mee te werken om de situatie werkbaar te maken, zij werken al maanden over. Maar een keer houdt het op.”

De rijschoolhouder ziet om zich heen dat lesvrachtauto’s niet worden ingezet door het gebrek aan examenruimte. “Ook onze vrachtwagen staat vaker stil. We kunnen dit nog enigszins opvangen door ons meer op de andere categorieën te richten, zoals BE. Maar ik ken collega’s bij wie de vrachtwagen de hoofdmoot is. Dan heeft dat grote gevolgen voor de omzet.”

Nieuwe maatregelen CCV

De divisie CCV van het CBR heeft deze week voor het reserveren van beroepsexamens maatregelen aangekondigd die ingaan vanaf het derde kwartaal. De nieuwe werkwijze moet onder meer voorkomen dat sommige rijscholen massaal examencapaciteit inkopen en, zodra ze toch geen kandidaat hebben voor deze examens, deze op het laatste moment weer teruggeven aan het CBR. “De verwachting is dat de capaciteit in 2018 schaars zal blijven. Daarbij is het een gezamenlijk belang om de schaarse capaciteit op een juiste wijze te verdelen over de deelmarkten en klantgroepen”, zo schrijft de manager van de divisie in een brief aan de opleiders.

Rijscholen kunnen tot 15 april de gewenste capaciteit voor de maanden juli en augustus doorgeven. Vervolgens maakt CCV een verdeling van de capaciteit. Hierbij wordt gekeken naar de hoeveelheid capaciteit die de rijschool vorig jaar heeft gebruikt. Wie meer examens wil dan vorig jaar, moet dit verzoek onderbouwen met stukken. Een week later horen de opleiders hoeveel capaciteit ze krijgen. “Op deze manier is er snel duidelijkheid en worden alle deelmarkten op de juiste wijze bediend”, aldus de divisiemanager.

Shoppen naar snelste examen

“Het CBR moet wat, en op zich denk ik dat dit wel een insteek is om dit probleem op te lossen”, vervolgt de Brabantse rijschoolhouder. “Alleen is dit voor grotere rijscholen handiger dan voor de kleinere zoals wij. De grotere rijscholen hebben vaak contracten met bedrijven, wat een constante stroom aan leerlingen oplevert. De kleinere rijscholen zoals wij hebben nog niet zo’n zicht op hoeveel capaciteit ze nodig hebben.”

Zelf is hij afhankelijk van particulieren die zonder regelmaat komen ‘aanwaaien’, vertelt hij: “Zij hebben vaak hun theorie al geleerd en willen dan meteen lessen en examen doen. Ze kijken hij welke rijschool ze het eerste op examen kunnen. En als dat bij ons niet kan, dan zijn ze weg.” Zo lijkt de schaarste bij het CBR een marketinginstrument te worden, wat haaks staat op het streven van alle partijen naar kwaliteit binnen de rijschoolbranche.

‘Ondernemersrisico’

De nieuwe maatregelen zijn genomen in overleg met de drie brancheverenigingen, VRB, FAM en Bovag. Samen met CCV vormen ze een werkgroep die in totaal vijf keer bijeenkomt om dit probleem te bespreken. Ruud Rutten, voorzitter van FAM, zegt volledig achter dit besluit te staan. “Ja, er is te weinig capaciteit. Het is zeker niet mijn bedoeling om het CBR de hand boven het hoofd te houden, maar dat de economie zo explosief zou groeien, had het CBR in crisistijd nooit kunnen voorzien.”

Wel ziet de FAM-voorzitter nog kansen bij de inzet van CCV-examinatoren. “Zij moeten ook de taxi-examens afnemen. Dat lijkt me niet nodig.” Volgens Rutten is het niet alleen de taak van het CBR om de wachttijden aan te pakken. “Dat er vrachtwagens stilstaan komt ook doordat er rijscholen zijn die massaal examens inkopen en die op het laatste moment pas weer teruggeven. Dat moeten we niet willen.`’

Dat het voor kleinere rijscholen lastiger is om vooruit te plannen, is volgens Rutten ondernemersrisico. “Simpel gezegd: dan moet zo’n ondernemer ook een grote rijschool worden en contracten aangaan met uitzendbureaus en grotere transportondernemers. Grotere rijscholen kunnen inderdaad beter plannen, maar zij nemen ook risico door iemand in dienst te nemen voor de planning”, aldus de FAM-voorzitter. “Overigens wil ik nogmaals benadrukken dat grote opleiders zeker niet bevoordeeld worden. Zij kampen met hetzelfde probleem: te weinig capaciteit. Maar schijnbaar schatten zij hun behoefte beter in door vooruit te kijken en te plannen, en ook te anticiperen op voorgaande jaren.”

*Alle namen in dit artikel zijn bekend bij de redactie.

Lees ook: 

• ‘We blijven doorgaan, omdat we resultaat zien’
• Video: CBR zoekt 30 nieuwe examinatoren