‘Leid bestuurder op voor toekomst, niet voor verleden’
Binnen de rijschoolbranche wordt al jaren gesproken over het gebruik van ADAS. Dat leerlingen moeten leren omgaan met hulpsystemen, is al bijna geen punt van discussie meer. De vraag is: bij wie ligt het initiatief? Is het aan rijinstructeurs om dit onderwerp te behandelen in de rijles, of moet het CBR ADAS opnemen in het praktijkexamen? Het onderwerp kwam uitgebreid aan bod tijdens het congres op de Nationale Rijschooldag bij Autotron in Rosmalen.
Ter afsluiting van het congres, een onderdeel van de Nationale Rijschooldag op 18 september, gingen vier sprekers met elkaar en met het publiek in discussie. Het panel bestond uit Wilbert van Beersum, (rijinstructeursopleiding VRO), Chris Verstappen (uitgever Verjo), Harold Bekhuis (manager rijvaardigheid CBR) en Ernest Alvares (Veronica Verkeersschool). Een van de stellingen: ADAS moet verplicht worden in het praktijkexamen’.
Anticiperen op verkeer
“We lopen achter de feiten aan”, stelt Chris Verstappen van Verjo verkeersleermiddelen. “Voor fabrikanten is ADAS een gegeven. Het gaat razendsnel, we kunnen als branche niet meer blijven wachten. Wij moeten bestuurders zo opleiden dat ze veilig en verantwoord een voertuig kunnen gebruiken volgens de moderne methode, en niet opleiden op de manier waarop we in het verleden hebben gereden.”
Verstappen pleit al enkele jaren voor het invoeren van cruise control als verplicht onderdeel van het examen. “Iemand die goed met cruise control of adaptive cruise control overweg kan gaan, leert goed vooruit te kijken en te anticiperen op het verkeer. Dat is de kern van rijvaardigheid. Als we dat bereikt hebben, kunnen we ook eindelijk de stap maken naar de hoge ordevaardigheden.”
Daarbij heeft Verstappen ook een advies voor de rijinstructeurs: “Wees niet bang en begin ermee zelf ADAS te gebruiken. Leer van je eigen fouten. Durf het daarna ook bij leerlingen toe te passen. In de RIS-boeken is ADAS al geïntegreerd. De ervaring leert dat leerlingen het makkelijk oppakken zonder dat het extra lessen kost.”
Wat wel en niet toestaan?
Opleider Wilbert van Beersum sluit zich daarbij aan: “Kijk naar het navigatiesysteem, dit was niet direct verplicht in het examen, we konden er langzaam inrollen. Zo moet het ook gaan met ADAS. Als dit gefaseerd wordt ingevoerd, wennen de leerling en de instructeur hier vanzelf aan. We moeten niet te snel willen gaan, maar er moet wel duidelijkheid komen over welke systemen wel en niet in het examen moeten worden geïntegreerd. We hebben zo’n 144 verschillende systemen die ofwel informatie geven, of waarschuwen, of de rijtaak overnemen. Wat accepteren we wel met elkaar en wat niet?”
Sinds 1 januari 2016 mogen examenkandidaten moderne ondersteunende systemen gebruiken tijdens de rijexamens voor de personenauto en de personenauto met aanhangwagen. Bij de rijexamens voor de beroepschauffeurs is dit al langer toegestaan. Systemen die ‘het rijden van de automobilist overnemen’, zijn tijdens het examen verboden. Van Beersum: “De discussie is: wat neemt de rijtaak over en wat niet. Adaptive cruise control en lane keeping assist nemen een deel van de rijtaak over. Gaan we dit wel of niet toestaan? Daar moet duidelijkheid over komen.”
Kat-en-muisspel
Ernest Alvares experimenteert al een tijdje met ADAS in zijn rijopleiding ‘Ik les honderd procent zelfrijdend’. “ADAS had al ingevoerd moeten zijn in het examen”, zegt hij resoluut. “Het is de ideale hulprijinstructeur. Als instructeur stuit je bovendien op interessante discussiepunten: wanneer geef je bijvoorbeeld een cursist wel of geen ingreep en wanneer laat je het over aan de collision warning (automatisch afremmen, red.)? Ik pleit ervoor dat de rijschoolbranche hierin investeert. Koop auto’s met ADAS en ga hiermee aan de slag. Er gaat een nieuwe wereld voor je open.” Lachend: “Het is toch heerlijk dat als je adaptive cruise control inschakelt, je niet tegen de leerling hoeft te zeggen dat hij afstand moet houden?”
Toch is Alvares ook zeer kritisch naar het CBR. “Er wordt steeds een kat-en-muisspel gespeeld. Bij wie ligt het initiatief om de leerling kennis te laten maken met ADAS? Het CBR wijst naar rijscholen en de rijscholen wijzen naar het CBR. Ik investeer wel als rijschoolhouder in auto’s met ADAS, maar merk dat het CBR nog niet voldoende bezig is met dit onderwerp. Bijvoorbeeld collission warning: wordt dat gezien als een ingreep? Of automatisch fileparkeren. Als de kandidaat langs de auto rijdt en om vervolgens goed om zich heen kijkt: is dat niet een vaardigheid op zich?”
Uitdaging
Volgens Harold Bekhuis, manager rijvaardigheid bij het CBR, is het rijexamen nu voor alle type auto’s: met en zonder ADAS. Dat betekent dat in ieder geval de basisvaardigheden (voertuigbeheersing en verkeersinzicht) getoetst moeten worden, met het oog op de verkeersveiligheid. “Het is iedereen vrij, en juist aan te bevelen, om verkeersveilige bestuurders af te leveren om ADAS wel tijdens het lessen te behandelen.. Aan de branche de uitdaging om, samen met ons, zo goed mogelijk dit traject in te gaan.”
Het CBR onderzoekt momenteel in hoeverre rijschoolhouders nu ADAS gebruiken in de rijles, wat wenselijk is en wat de mogelijkheden zijn in het examen. Bekhuis noemt ook de praktische beperkingen van het gebruik van deze systemen: “Adaptive cruise control in de ochtendspits op de ring van Rotterdam: dat gaat niet werken. Begint een examen vanuit Winschoten, dan is ADAS prima te gebruiken. We willen werken naar een examen dat uniform is. We onderzoeken hoe we in de toekomst het examen op een goede manier kunnen afnemen, zodat we dit bij elke kandidaat goed kunnen testen.”
Enthousiast
Een rijschoolhouder uit Veghel vertelt tijdens de paneldiscussie dat hij prettige ervaring heeft met ADAS tijdens de rijles. “Ook wij hebben ADAS in de voertuigen zitten. Mijn leerlingen gebruiken dat zonder dat we hierop moeten aansturen. Ze doen dat al uit zichzelf.”
Eerder onderzocht RijschoolPro onder het gebruik van ADAS onder rijinstructeurs aan de hand van een enquete. Zo’n 2.500 instructeurs deden mee aan het onderzoek. Rijondersteunende systemen in de auto, zoals cruise control en parkeerhulp, zouden een onderdeel moeten zijn van de rijles, vindt maar liefst 78 procent van de deelnemers. Desondanks is 61 procent er géén voorstander van om ADAS als standaard onderdeel terug te laten komen in het praktijkexamen.”
Lees ook:
