De lessen van het Vlaamse terugkom-moment
Jonge bestuurders maken de meeste brokken. Reden voor Vlaanderen om het zogeheten terugkom-moment in te stellen, een nascholing waarin wordt ingezoomd op situaties die het vaakst leiden tot (dodelijke) ongevallen.
Het terugkom-moment in Vlaanderen is sinds januari 2019 ingesteld om het aantal ongevallen op de weg terug te dringen. Het terugkom-moment is een opleiding van vier uur en vindt plaats in een groep van zes tot achttien personen. Normaal gezien volg je dit zes tot negen maanden na het behalen van je rijbewijs, je wordt hiervoor opgeroepen en het volgen ervan is verplicht. De kosten zijn 102 euro. Na het terugkom-moment hoeft geen examen te worden afgelegd. Sinds februari dit jaar worden de terugkom-momenten aangeboden bij erkende verkeersscholen. Iedereen die na 1 oktober 2017 zijn of haar rijbewijs B heeft gehaald krijgt een oproep.
Programma
Het programma van het terugkom-moment bestaat uit drie onderdelen:
- Een korte kennismaking;
- Een aantal praktische oefeningen waarbij de terugkomers zelf achter het stuur van de lesauto kruipen. Op een afgesloten terrein worden verschillende verkeersrisico’s behandeld, zoals appen achter het stuur, remafstand bij een noodstop, de invloed van alcohol en drugs op rijvaardigheid (onder andere met een alcoholbril) en uitwijkmanoeuvres op de slipbaan;
- Een afsluitend groepsgesprek over onder meer groepsdruk bij alcoholgebruik, sportief rijgedrag en te hard rijden.
Bewustwording
Er moet meer aandacht worden besteed aan de bewustwording van verkeersveiligheid onder bestuurders. En dan met name onder jonge, beginnende bestuurders. Deze groep is oververtegenwoordigd als het gaat om enkelvoudige ongelukken, dat stelt de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV). Voor mannen tussen de 18 en 25 jaar is het risico zelfs tien keer zo hoog. Volgens het CBS steeg het aantal overleden inzittenden van een personenauto onder Nederlandse jongeren tussen de 15 tot 25 jaar van 34 doden in 2017 naar 52 in 2018.
Het terugkom-moment
Het Vlaamse terugkom-moment is onder andere gebaseerd op vergelijkbare modellen uit Finland en Oostenrijk waar het ongevallencijfer tot 28 procent gedaald is. In Vlaanderen zijn de eerste reacties zeer positief, zowel onder beginnend bestuurders als onder de rijscholen. In Nederland zijn er initiatieven die inspelen op verkeersveiligheid onder beginnend bestuurders, maar een verplichte of landelijk geregelde oplossing is er niet.
In deze video wordt het terugkom-moment uitgelegd in één minuut:
Vlaanderen als voorbeeld
Grote volumes maken wordt door regelgeving en verplichting natuurlijk een stuk eenvoudiger, maar het is natuurlijk een idee om nu al te denken over het maatschappelijke belang hiervan. Het aanbieden van een terugkom-moment voor geslaagde leerlingen kan een onderscheidende factor zijn. Dation heeft een online verwerkingsmethode voor Belgische rijscholen ontwikkeld om de volledige inschrijving van terugkom-momenten, van aanmelding tot online betaling, via de website te verwerken. De softwareontwikkelaar noemt het terugkommoment een onderscheidend argument voor ‘kwalitatieve rijscholen die zich hard maken voor de veiligheid in hun regio’.
In Gent hebben vijf erkende rijscholen zich samengevoegd onder de naam My Generation Drive en bieden hierin de terugkom-momenten aan. In de eerste maand hebben zich ruim vijfhonderd leerlingen online aangemeld via de verwerkingsmethode en hebben het terugkom-moment gevolgd.
In het stuk hier boven wordt gemeld dat vergelijkbare interventies in Finland en Oostenrijk hebben geleid tot wel 28% minder ongevallen. Ik ben benieuwd welke onderzoeken dit zijn. In het EU-Basic project zijn de interventies in Finland en Oostenrijk (L17) onderzocht. Daarin wordt vastgesteld dat er geen aantoonbare verschillen zijn tussen de traditionele manier van opleiden en het twee fasen model dat nu ook in België wordt toepast. Ik hoor graag waar de 28% vandaan komt.
In het EU-Basic project (2003) zijn zowel de Finse als Oostenrijkse tweedefaseopleiding geëvalueerd. Beiden bleken geen significant effect op de ongevalsbetrokkenheid te hebben. Graag hoor ik waar de 28% vandaag komt. Tot nu toe is geen positief effect bewezen van interventies zoals hogere orde vaardigheden trainen, tweedefaseopleiding en RIS. 2toDrive heeft zelfs een negatief effect gehad op ongevalsbetrokkenheid. Op papier lijkt twedefaseopleding goed, maar in de praktijk werkt het niet.