‘Samen voor elkaar krijgen wat eerst niet mogelijk leek’
“Dit is mijn passie en die pakt niemand mij meer af”, zegt rijschoolhouder Rudy van Esch (56) uit Oirschot wanneer hij vertelt over zijn rijschool voor mensen met een beperking. Al bijna drie jaar lang zoekt hij voor zijn leerlingen naar de mogelijkheden binnen hun beperking en bouwt hij keer op keer zijn hele lesauto om.
Rudy is al rijinstructeur vanaf 2004, maar sinds een kleine drie jaar focust hij zich alleen op leerlingen met een beperking. Een rijschoolhouder uit Nuenen was toentertijd op zoek naar vervanging en kon die in eerste instantie niet vinden. Totdat hij Rudy tegen het lijf liep. “Hij vertelde over zijn rijschool voor leerlingen met een beperking en zijn zoektocht naar een vervanger. Binnen een minuut zei ik ja”, vertelt Rudy.
“Ik werk nu met écht gemotiveerde leerlingen. Jongeren rond de zestien à achttien jaar zijn op hun manier ook gemotiveerd, maar de kandidaten die ik nu lesgeef, doen daar absoluut een schepje bovenop. Wat het woord beperking betreft: een beperking is een beperking. Of dat lichamelijk is of cognitief, dat maakt niet uit. Het draait uiteindelijk allemaal om de manier vinden om een leerling te kunnen laten autorijden. Dat samen bereiken, blijf ik heel speciaal vinden”, vervolgt Rudy.
Maatschappelijk werker en rijinstructeur
Door de soms heftige verhalen waar Rudy in zijn werk mee te maken krijgt, beschrijft hij zichzelf ook wel als een maatschappelijk werker. “Het is soms een heel zwaar beroep, waarin ik te maken krijg met hele verdrietige verhalen. Zo gaf ik pas een meisje les die door een psychose het leven niet meer zag zitten. Ze is in een hoogspanningsmast geklommen en naar beneden gesprongen. Nu heeft ze een hele ernstige dwarslaesie: ze kan alleen haar armen en haar hoofd nog bewegen. Tijdens het lessen reden we toevallig langs de plek waar het was gebeurd, dat gaat echt door merg en been. Op dat moment wil ik haar, haar verhaal laten doen en even stilstaan bij de gebeurtenis, maar ik wil het daarna ook weer kantelen. Hoe gaan we er samen voor zorgen dat je weer zo mobiel mogelijk wordt? Altijd samen kijken naar wat iemand nog wel kan en niet naar wat iemand niet meer kan.”
Een auto vol hulpmiddelen
Hoewel Rudy één lesauto heeft, kan hij deze omtoveren tot misschien wel honderd verschillende uitrustingen. Zo beschikt de auto onder andere over een panoramaspiegel, een handbedrijfsrem, een smartsteer en een verkleind stuurwiel. Bij elke leerling die hij ophaalt, bouwt hij zijn auto helemaal om. Samen met het CBR wordt bekeken wat er mogelijk is en welke aanpassingen een leerling nodig heeft.
Tekst gaat verder onder de foto.
“Ik geef bijvoorbeeld ook les aan leerlingen met dwerggroei en ik zeg altijd: kleine mensen hebben grote wensen. Dus ook voor hen kan ik mijn hele auto instellen en het mogelijk maken om te leren autorijden”, zegt Rudy. “Er wordt dan een kussenpakket op de stoel gelegd en alle pedalen worden verhoogd. Zo kan de leerling overal bij.”
Tekst gaat verder onder de foto.
Rijden met de smartsteer is ook een optie voor zijn leerlingen. Dit is een slimme knop op het stuur waarmee je de hele auto kunt besturen: mistlampen aanzetten, richting aangeven, ruitenwisser bedienen, et cetera. “Sommige leerlingen vinden deze smartsteer een uitkomst, maar sommigen moet ik juist echt overtuigen van het feit dat het, het autorijden makkelijker kan maken voor hen. Zeker jonge leerlingen voelen zich al heel beperkt en het gebruiken van zo’n smartsteer versterkt dat voor hun idee alleen maar. Zo gaf ik pas les aan een meisje die al twee keer voor haar rijtest was gezakt. Ik zei: ‘Stop nou met dat sturen. Ik zet de smartsteer er nu op en we gaan een rondje proberen.’ Na een paar minuten begint ze hard te huilen. Dan weet ik meteen wat er aan de hand is. We hebben er toen even over gepraat en inmiddels is ze gewoon geslaagd en rijdt ze overal rond. Dat zijn mooie momenten.”
Teleurstellingen en strubbelingen
Rudy zoekt keer op keer naar mogelijkheden binnen de beperking van zijn leerlingen en rijdt heel Brabant door met zijn gespecialiseerde lesauto. “Weer een last minder in hun hoofd: dat is waar ik voor werk. En daarnaast is het heel bijzonder om samen voor elkaar te krijgen wat eerst niet mogelijk leek.” Toch ervaart de positieve en gemotiveerde rijinstructeur ook moeilijkheden binnen het werk dat hem zo lief is. “Een leerling teleurstellen vind ik het meest moeilijk. Ik denk echt in mogelijkheden, maar ik zeg wel altijd: “Als het hoofdje niet meewerkt, dan houdt het op.” Ik probeer het in principe met iedereen, maar als ik aan het begin zie dat het niet gaat werken, dan ben ik daar wel meteen eerlijk over”, vertelt Rudy. “Daarnaast vind ik het ook heftig dat sommige leerlingen alles zelf moeten betalen. Er zijn een hoop instanties waar je terecht kunt, zoals het UWV, het WMO, je verzekering en eventueel sponsoren, maar niet iedereen kan daar gebruik van maken.”
Voor, tijdens en na
Rudy is van mening dat hij twintig jaar geleden nog niet kon wat hij nu wel kan en dat is omgaan met mensen, teleurstellingen en heftige verhalen. “Je hebt bepaalde body nodig om met deze doelgroep te kunnen werken en daarbij is ervaring essentieel. Je gaat een heel intensief traject in met je leerlingen, anders dan bij een reguliere rijschool. Daarom zou ik het ook zo jammer vinden als ik niks meer van mijn leerlingen zou horen nadat zij hun rijbewijs hebben gehaald. Je bent heel persoonlijk betrokken bij elkaar, dus ik heb het liefst dat mensen na afloop nog een update of een foto naar me sturen. Van die foto’s achteraf krijg ik vaak kippenvel. Dan denk ik: we hebben het toch maar mooi bereikt samen.”
Misschien ook interessant:
