Het aanbieden van cursussen aan automobilisten die wegens zeer gevaarlijk rijgedrag staande zijn gehouden, lijkt weinig effectief. Het tussenrapport Recidivemeting LEMA en EMG 2009 van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum laat zien dat een kwart van de bijgeschoolde bestuurders binnen twee jaar opnieuw de fout in gaat. Dit percentage is gelijk aan het aantal overtredingen van een vergelijkingsgroep die geen cursus volgde. 

De vergelijkingsgroep bestond uit wegpiraten die tussen 2002 en 2006 werden geregistreerd voor het overschrijden van de maximumsnelheid. Allen ontliepen een Educatieve Maatregel Gedrag en verkeer (EMG), omdat die toentertijd nog niet was ingevoerd.

EMG-maatregel

De EMG is een maatregel binnen de vorderingsprocedure van het CBR. In 2008 werd de methode in Nederland geïntroduceerd om herhaaldelijk risicovol rijgedrag bij bestuurders te voorkomen. Maar door de monitoring van vervolgde EMG-deelnemers uit 2009 blijkt justitie ongeveer een op de vier cursisten weer terug te zien wegens betrokkenheid bij een verkeersdelict. In veertien procent van de gevallen is de aanleiding opnieuw gevaarlijk of hinderlijk gedrag op de weg. De voormalige EMG’ers rijden dus niet extra verantwoord ten opzichte van de snelheidsduivels die tot 2006 staande werden gehouden maar nooit een cursus volgden.

Een EMG komt neer op het verplicht volgen van verschillende cursusdagen. Door aandacht te besteden aan veelvoorkomende overtredingen, moet het aantal verkeersslachtoffers teruggedrongen worden. Bij afronding van de lessen blijft het rijbewijs van de cursist geldig, maar bij onvoldoende inzet of deelname aan het programma wordt het document ongeldig verklaard. Momenteel betalen deelnemers een kleine 1000 euro aan cursuskosten.

Opvallend

Opvallend is dat in 2009 bijna uitsluitend mannen de educatieve maatregel opgelegd kregen: 97 procent om precies te zijn. De meesten van hen zijn in Nederland geboren en van in het totaal 819 personen had vier op de tien de leeftijd van 25 jaar nog niet bereikt. Bijna tweederde van de cursisten had al een of meerdere verkeersdelicten op zijn of haar naam staan.

In 92 procent van de gevallen werd een EMG aan de bestuurder van een personenauto opgelegd. Het waren voornamelijk buitensporige snelheidsovertredingen die tot oplegging van de cursus leidden (83 procent). Naast overschrijding van de maximumsnelheid waren de meest voorkomende delicten: onnodig links rijden, bumperkleven, verkeerd voorsorteren of geen richting aangeven en het negeren van rood licht.

Eindrapport

Het rapport Recidivemeting LEMA en EMG 2009 is een tussentijdse rapportage waarin voor het eerst de strafrechtelijke recidive na een LEMA of EMG uit de doeken worden gedaan. De onderzoeksgroep voor deze eerste indicatie bestond uit alle personen die in 2009 bij het CBR werden aangemeld voor deelname aan een van de genoemde maatregelen. Allen hebben de cursus voor het eind van 2011 afgerond. De onderzoekers hebben vanaf dat moment de recidive gemonitord.

“We zijn de gegevens volop aan het analyseren om te bekijken wat we kunnen doen om de resultaten van de EMG in de toekomst te verbeteren”, zo laat een woordvoerder van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu weten. Wel is bij de interpretatie van de gegevens voorzichtigheid geboden, zo valt in het document te lezen: ‘De cijfers leveren slechts een eerste indicatie op van de mogelijke effecten van de verkeersgedragsmaatregel.’ De komende jaren wordt de onderzoekspopulatie steeds met een jaarcohort uitgebreid. Het eindrapport wordt naar verwachting in 2022 gepresenteerd.