Op veel kruispunten krijgt het OV voorrang. Dit bevordert de snelheid van het openbaar vervoer, maar levert wel frustratie op bij automobilisten die daardoor langer moeten wachten. De vraag leeft daarom wat een dergelijke verkeersmaatregel doet met de doorstroming van het verkeer in de stad. Een OV-staking in juni was voor de Nationale Databank Wegverkeersgegevens (NDW) de uitgelezen gelegenheid om hierop een antwoord te formuleren.  

De stakingsdag werd gebruikt, omdat het normaal lastig is om vast te stellen wat de gevolgen zijn van de OV-voorrang bij kruispunten. Elke dag van de week rijden er namelijk bussen en het is geen mogelijkheid om die voorrang een tijdje uit te zetten. Maar tijdens de OV-staking in Utrecht eind juni reden er nauwelijks bussen door de stad. Dit biedt de vergelijkende data die nodig is om een analyse uit te voeren over de gevolgen van deze maatregel op het vervoer.

Drukte

De NDW heeft voor deze analyse gebruikgemaakt van zogenaamde floating car data: de data die afkomstig is van bijvoorbeeld smartphones in auto’s. Door een vergelijking te maken tussen een gemiddelde donderdag in de Utrechtse binnenstad en de donderdag waarop werd gestaakt, blijkt dat de weginfrastructuur de drukte op de weg beter aankan als bussen geen voorrang krijgen. De conclusie is dat deze verkeersmaatregel een negatief effect heeft op de doorstroming in de stad.

Maar de NDW keek niet alleen naar de doorstroming van de lijn. Het heeft tevens onderzocht wat de gemiddelde snelheid was op de weg tijdens de stakingsdag en tijdens een normale donderdag. De conclusie was dat de snelheid van het verkeer iets hoger was op 7 procent van de onderzochte wegvakken, maar minder snel op 14 procent van de wegvakken. Hoewel er minder OV-verstoringen waren, konden mensen toch minder snel rijden.

Effecten doorstroming

Dat is volgens de organisatie een logisch gevolg van het gebrek aan bussen op die dag. “Als er geen bussen rijden, pakken meer mensen de auto”, aldus de NDW. “Dat doet het effect van geen OV-onderbrekingen bij verkeerslichten kennelijk flink teniet.” De organisatie is er dus geen voorstander van om voorrang voor het OV helemaal af te schaffen, aangezien dit wel degelijk voordelen heeft op de hoeveelheid verkeer.

Hoewel het afschaffen van deze voorrang voor bussen niet helemaal te vergelijken is met de gevolgen van een OV-staking, vindt de NDW dat dit wel degelijk inzichten geeft in de effecten van deze verkeersmaatregel. Daaruit blijkt dat geknoei met het OV niet verstandig is. “Op de langere termijn kan het afschaffen van OV-voorrang tot een soortgelijk effect leiden: als het OV minder vlot doorrijdt, wordt het mogelijk minder aantrekkelijk en gaan meer mensen met de auto.”